Bractwo Kurkowe w Krakowie – historia i działalność
20 stycznia 2020
Bractwo Kurkowe w Krakowie to organizacja z kilkuwiekową tradycją. Towarzystwo to aktywnie wspiera kulturę i działania społeczne na terenie miasta. Przybliżamy jego historię i działalność.
Czym są bractwa kurkowe?
Gdy w średniowiecznej Europie fortyfikowano miasta, powierzano ich mieszkańcom obronę murów. Rzemieślnicy i kupcy nie znali się jednak na walce ani taktyce. Powoływano więc bractwa kurkowe.
Organizacje te miały za zadanie uczyć mieszczaństwa posługiwania się bronią i przygotowywania go do odpierania ataków. Pierwsze organizacje tego typu powstawały w Europie Zachodniej. W średniowiecznej Polsce wg kronik istniały w Gdańsku, Wrocławiu i Krakowie.
Historia Bractwa Kurkowego w Krakowie
Bractwo Kurkowe w I Rzeczpospolitej
Choć dokładna data powstania Bractwa Kurkowego w Krakowie nie jest znana, przypuszcza się, że rozpoczęło działalność w drugiej połowie XIII wieku.
Nazwa organizacji, nazywanej też Szkołą lub Towarzystwem Strzeleckim nawiązuje do drewnianego koguta, będącego celem corocznych zawodów odbywających się w oktawę Bożego Ciała, którego zwycięzca zyskiwał tytuł „króla kurkowego”.
Organizacja znacząco rozwinęła się w 1564 roku, zyskując statut oraz srebrnego kura, przekazywanego z roku na rok kolejny królom kurkowym.
Siedzibą Bractwa Kurkowego do 1794 roku był Celestat. Gdy po upadku insurekcji kościuszkowskiej Kraków zajęły wojska pruskie, budynek spłonął.
Bractwo Kurkowe w okresie zaborów
Gdy po III rozbiorze Polski Kraków znalazł się w granicach państwa Habsburgów, Bractwo Kurkowe istniało formalnie jeszcze do 1807 roku, po czym zawiesiło swoją działalność. Reaktywacja nastąpiła dopiero w roku 1831, gdy Kraków otrzymał miano Wolnego Miasta.
W 1837 roku ówczesny król kurkowy Józef Loius kupił dla Bractwa Ogród Steinkellerowski. Na jego terenie wybudowano nowy Celestat i otwarto strzelnicę, a nazwę przemianowano na Ogród Strzelecki.
Organizacja ponownie przerwała działalność w 1847 roku po powstaniu krakowskim, tracąc swój budynek. Odzyskała go w roku 1851 po wizycie cesarza Franciszka Józefa I. Przed wybuchem I wojny światowej Bractwo wspierało działalność niepodległościową.
Bractwo Kurkowe w czasach I wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego
Na początku wojny członkowie Bractwa użyczyli Celestat ułanom. Później budynek został zajęty przez austriacką armię. Nie organizowano wtedy turniejów, lecz Bractwo istniało, wspierając działania polskich wojsk.
Po zaborach udało się odzyskać siedzibę wraz z ogrodem. W 1919 roku uchwalono nowy statut, głoszący, że głównym celem Bractwa jest udział w życiu społecznym i narodowym.
Bractwo Kurkowe podczas II wojny światowej i w PRL-u
W 1940 roku gubernator Hans Frank rozwiązał Bractwo, przekazując Celestat niemieckim wojskom. Po zakończeniu wojny organizacja wznowiła działalność jako Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe”, lecz w 1951 roku Wojewódzka Rada Narodowa nakazała jej likwidację.
Bracia kurkowi reaktywowali się w 1957 roku. Pierwszego powojennego króla kurkowego udało się jednak wybrać dopiero w roku 1964. Celestat wrócił do towarzystwa w roku 1991. Stworzono w nim Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Odwiedź miasto pełne historii i tradycji – zarezerwuj pobyt w hotelu sieci Best Western Kraków już dziś!
Działalność – Bractwo Kurkowe dziś
Bractwo Kurkowe w Krakowie kontynuuje swoją działalność, organizując każdego roku zawody wyłaniające nowych królów. Ponadto udziela się charytatywnie i społecznie, uczestnicząc we wszystkich ważnych wydarzeniach na terenie miasta.
Do zadań jej członków należą jest pielęgnowanie staropolskich tradycji patriotycznych, rozwijanie umiejętności strzeleckich poprzez współprace z Wojskiem Polskim, a także m.in. prowadzenie działalności naukowej i oświatowej w zakresie sportu oraz kultury fizycznej.
Organizacja działa w ścisłej współpracy z innymi polskimi i europejskimi bractwami kurkowymi. W uznaniu za wieloletnią działalność i zasługi Towarzystwo zostało odznaczone złotym medalem Cracoviae Merenti przez Radę Miasta Krakowa w 2005 roku.
