Pierwsi turyści pod Wawelem. Co mówią o Krakowie średniowieczne kroniki?
15 grudnia 2021
Kraków jest dziś najchętniej odwiedzanym przez turystów polskim miastem. Co roku przyjeżdża do niego kilkanaście milionów turystów. Pierwsi znani podróżnicy trafiali jednak do Krakowa – albo do informacji o tym mieście – już w średniowieczu.
To właśnie z ich relacji znamy pierwsze opisy miasta, które przez lata było centrum życia politycznego i kulturalnego Polski. Co zatem mówią o Krakowie średniowieczne kroniki?
Karako, czyli relacja żydowskiego podróżnika
Dzięki badaniom archeologów wiemy, że pierwsze ślady ludzi mieszkających na terenie obecnego Krakowa liczą sobie około 100 tysięcy lat. Już wtedy pojawiło się tu pierwsze osadnictwo.
W epoce starożytnej, gdy zaczęli działać pierwsi historycy, nikt jeszcze o Krakowie nie słyszał. A przynajmniej takie relacje nie zachowały się do naszych czasów. Pierwsza pisana wzmianka o Krakowie pochodzi z lat 965-966 i jest dziełem Ibrahima ibn Jakuba.
Był Żydem pochodzącym z Andaluzji. Zwykle uznaje się go za kupca, ale jego wyprawa do środkowej Europy równie dobrze mogła mieć charakter dyplomatyczny. Z pewnością gościł w Niemczech oraz w Czechach.
Zwiedzasz Kraków? Na nocleg wybierz Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl!
W swojej relacji opisał Pragę, w której się zatrzymał, a także inne czeskie miasto – Karako. Czeskiego władcę nazwał bowiem królem Pragi, Czech i Karako. Wspomniał też, że z tego ostatniego miasta do Pragi przybywają “Rusowie i Słowianie”, przywożąc niewolników, cynę i futra.
Owo tajemnicze “Karako” jest dziś jednoznacznie interpretowane jako Kraków. Najprawdopodobniej w połowie X wieku miasto znajdowało się pod panowaniem Czechów. Prawdopodobnie Ibrahim ibn Jakub sam nie dotarł nad Wisłę, ale kto wie? Być może był pierwszym historycznym turystą pod Wawelem.
Kosmas, Gall, Kadłubek. Średniowieczne informacje o Krakowie
Relacja żydowskiego podróżnika jest znana z XI-wiecznych odpisów. Na rodzimą kronikę Polska musiała poczekać do początków kolejnego stulecia. Jej autorem był nieznany bliżej duchowny, określany jako Gall Anonim.
To właśnie on jest kolejną osobą, która wspomina o Krakowie na bazie własnych doświadczeń. Z pewnością był bowiem w służbie u księcia Bolesława Krzywoustego, który objął rządy w Krakowie po śmierci Władysława Hermana. Przed laty historycy twierdzili nawet, że to pod Wawelem Gall spisał swoją kronikę, ale dziś ten pogląd nie jest już podzielany.
Kraków znajduje swoje miejsce również w powstającej równolegle z polską Kroniką Czechów. Spisał ją Kosmas, praski kanonik. Pisze on, że w roku 999 książę Mieszko “podstępem” odbił Kraków z czeskich rąk. Prawdopodobnie Kosmas pomylił się o 10 lat, bo w 999 r. Mieszko I już nie żył. Ale to pierwsze świadectwo o tym, kiedy Kraków dołączył do rodzącego się państwa polskiego.
Z pewnością w Krakowie tworzył zaś Wincenty Kadłubek, pierwszy znany polski uczony. Spisał swoją kronikę na przełomie XII i XIII wieku. Zakończył pracę, gdy został powołany na stanowisko biskupa krakowskiego. Oprócz faktów opisał także liczne legendy związane z Krakowem.
Wśród nich jest ta związana z nazwą miasta. Kadłubek przypisuje ją nawiązaniu do Kraka, dawnego władcy miasta, lub… krakaniu kruków żerujących na zwłokach smoka wawelskiego. Kronikarz najprawdopodobniej pochodził z terenów dzisiejszego województwa świętokrzyskiego i osiadł w Krakowie na stałe. Już wtedy podwawelskie miasto miało więc moc przyciągania.
Współcześni turyści często przyjeżdżają do Krakowa na koncerty. Sprawdź, jakie gwiazdy miały już okazję wystąpić pod Wawelem: https://www.bwkrakow.pl/nablogu/elton-john-paul-mccartney-i-inni-najwieksze-gwiazdy-popu-i-rocka-ktore-koncertowaly-w-krakowie
