Miejsce dla osób
odwiedzających
Kraków

Krakowskie szopki – dlaczego są wyjątkowe?

9 grudnia 2020

Uznano je za tak ważny element polskiej tradycji, że zostały wpisane na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Co roku mają swoje specjalne miejsce w mieście i przyciągają uwagę turystów. A pierwszy oficjalny konkurs z ich udziałem zorganizowało… Biuro Propagandy. Krakowskie szopki bożonarodzeniowe, bo o nich mowa, stały się świątecznym symbolem podwawelskiego grodu i nieodłącznie kojarzą się z grudniowymi dniami. Co roku pojawiają się w nich postaci związane z narodzeniem Chrystusa, ale również elementy krakowskiego pejzażu. Dlaczego są tak wyjątkowe?

Krakowskie szopki – jak to się zaczęło?

Zwyczaj wystawiania szopek sięga średniowiecza. Na pomysł takich inscenizacji wpadli Włosi, szybko przyjął się on także w innych krajach. Początkowo były wystawiane przede wszystkim w kościołach, z czasem jednak, ze względu na ich coraz bardziej świecki charakter, zostały usunięte ze świątyń. Wtedy właśnie narodziły się zwyczaje, które leżą u korzeni krakowskich tradycji szopkarskich.

Świąteczne inscenizacje zaczęły się pojawiać na ulicach, a uczestnicy takich przedstawień rozpoczęli kolędowanie. Odwiedzali więc różnych mieszkańców miasta, by odgrywać przed nimi sceny ze świątecznej nocy, często wzbogacone o nawiązania do aktualnych wydarzeń politycznych i społecznych. Sceną tych przedstawień były specjalnie przenoszone dekoracje nawiązujące do dworków czy pałaców. Z czasem zmieniły się one w ozdobne szopki, swego rodzaju teatrzyki, które same w sobie stały się główną atrakcją.

Planujesz wycieczkę do stolicy Małopolski? Sprawdź nasz artykuł „Kraków śladami Jana Matejki„!

Charakterystyczne cechy krakowskich szopek

Zwyczaj obnoszenia szopek był w Krakowie żywy szczególnie w XIX wieku, gdy w mieście działało wiele zespołów kolędowych. Oprócz dużych szopek murarze wykonywali wówczas również mniejsze, z nieruchomymi figurkami, przeznaczone na sprzedaż. W tym czasie wykształciły się również charakterystyczne cechy tych budowli, które sprawiają, że są naprawdę wyjątkowe.

Przede wszystkim krakowskie szopki umieszczają bowiem sceny związane z Bożym Narodzeniem, a więc postaci Maryi, Józefa czy pasterzy, w krakowskiej scenerii. Ci ostatni mogą więc oddawać pokłony narodzonemu Chrystusowi pod kościołem Mariackim lub Barbakanem. W krakowskich szopkach nie brakuje strzelistych wież i błyszczących kolorów. W dodatku sporo w nich motywów patriotycznych, ale również wątków związanych z krakowskimi legendami. Dlatego Józefowi może czasami asystować Lajkonik lub hejnalista.

Chcesz przyjechać pod Wawel? Najlepsze miejsce na nocleg to Hotel Best Western Krakówhttps://www.bwkrakow.pl!

Szopki krakowskie. Gdzie zobaczyć najpiękniejsze?

Mimo że krakowskie szopki były coraz piękniejsze, po I wojnie światowej zwyczaj ich wystawiania zaczął zanikać. By podtrzymać piękną tradycję, Jerzy Dobrzycki wpadł na pomysł organizacji Konkursu Szopek Krakowskich. Pierwsza wystawa odbyła się pod kuratelą… Biura Propagandy Miejskiej. Brzmi nieco podejrzanie, ale dziś nazwalibyśmy tę instytucję po prostu działem marketingu. Po II wojnie światowej pieczę nad konkursem przejęło Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. W 2014 roku krakowskie szopki zostały nawet wpisane na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Od lat schemat konkursu jest taki sam. W pierwszy czwartek grudnia szopkarze zbierają się ze swoimi dziełami u stóp pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku. Następnie w specjalnym pochodzie przenoszą swoje dzieła do Pałacu Krzysztofory, gdzie obraduje jury. Po trzech dniach jurorzy wybierają najpiękniejsze szopki krakowskie. Do kiedy i gdzie można je oglądać? Szopki umieszcza się w Celestacie, czyli jednym z oddziałów krakowskiego muzeum. Specjalna wystawa trwa tam zazwyczaj do połowy lutego.

W ostatnich latach szopki można było także podziwiać w różnych miejscach Krakowa – w pobliżu budynków, do których tematycznie nawiązują. W tym roku, ze względu na pandemię, zrezygnowano z prezentacji szopek na Rynku. Konkurs się jednak odbył, obrady jury były transmitowane w internecie. Szopki znalazły się w Celestacie, ale na razie można je oglądać jedynie online. Najważniejsze jednak, że ta krakowska tradycja wciąż ma się dobrze – w konkursie wzięło udział 80 szopek.

Szukaj

projekt i wykonanie:
strony www Kraków