“Mury straszny sprawiały łoskot”. O krakowskich trzęsieniach ziemi

26 stycznia 2022

Terytorium Polski nie kojarzy się z trzęsieniami ziemi. Ta część Europy nie należy do tzw. stref sejsmicznych, narażonych na częste wstrząsy. Nie znaczy to jednak, że ruchy skorupy ziemskiej zupełnie nie mają wpływu na naszą rzeczywistość.

Brzemiennych w skutki trzęsień ziemi doświadczył m.in. Kraków. Odnotowują je choćby średniowieczne kroniki. Najsilniejsze wstrząsy spowodowały zniszczenia w podwawelskich kamienicach i kościołach, a mieszkańcy interpretowali je jako zwiastun kolejnych nieszczęść. Kiedy doszło do takich wydarzeń?

Trzęsienie na narodziny królewskiego wnuka

Pierwszych wzmianek o trzęsieniach ziemi w Krakowie musimy szukać w średniowiecznych zapiskach. Najwięcej takich przykładów podaje Jan Długosz. Wybitny polski kronikarz co prawda zastrzega, że Polska to miejsce niemal bezpieczne od trzęsień ziemi, “których inne krainy doznają często aż ze skutkami ruin i unicestwień miast i wsi i rozpadaniem się gór”.

Ale pierwsze wstrząsy w jego kronice odnotowano już pod rokiem 1016. Długosz opisał je jako zjawisko nadprzyrodzone i powiązał z narodzinami Kazimierza, zwanego później Odnowicielem – syna Mieszka II, wnuka Bolesława Chrobrego.

Dwa groźne trzęsienia ziemi nawiedziły Kraków również w XIII w. O wstrząsach z 1258 r. Długosz pisze, że po nich “z biegiem lat gnębiły Polskę spory, waśnie i liczne nieszczęścia”. Już w kolejnym roku ówczesną stolicę kraju nawiedziła jeszcze większa katastrofa. Naukowcy klasyfikują ją jako trzęsienie “burzące”.

Na nocleg w Krakowie wybierz Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl!

“Leciały cegły i kamienie”

Najsilniejsze trzęsienie ziemi w historii Krakowa, ale i całej Polski, miało najprawdopodobniej miejsce 5 czerwca 1443 r. Według szacunków współczesnych naukowców wstrząsy mogły mieć nawet siłę sześciu stopni w skali Richtera.

Ziemia pod Wawelem zatrzęsła się po południu. Dość dokładną relację z tego wydarzenia przedstawił “Kalendarz krakowski”. Dzięki temu wiemy, że w czasie wstrząsów ucierpiało wiele krakowskich kamienic. Najpoważniejszym skutkiem trzęsienia było jednak zawalenie się sklepienia kościoła św. Katarzyny przy ul. Augustiańskiej. Straty poniósł również Kazimierz.

“Stało się wielkie trzęsienie ziemi w pośród strasznych grzmotów, tak że w mieście Krakowie wszystkie mury od trzęsienia jakby zwalić się miały i straszny sprawiały łoskot, a w wielu miejscach na murach i sklepieniach pokazały się nie małe szpary i pęknięcia, leciały cegły i kamienie” – głosi opis zdarzenia.

Kościół uszkodzony po raz drugi

Lżejsze wstrząsy w Krakowie i okolicach odnotowywano również w XVI w. Blisko kolejnej katastrofy było w grudniu 1786 r. Wówczas silne trzęsienie ziemi jeszcze raz uszkodziło kościół św. Katarzyny. Dla bezpieczeństwa świątynię trzeba było zamknąć.

Wstrząsy odczuło jednak całe miasto. Wzburzyły się wody Wisły, w kościołach odezwały się poruszone drganiami dzwony. Na szczęście od tamtej pory mocnych trzęsień ziemi w Krakowie nie było.