Najazdy i więzienie na wyspie, czyli tatarskie historie w Krakowie

17 sierpnia 2022

Tatarzy w średniowieczu byli utrapieniem Europy Środkowo-Wschodniej. Trzymali pod butem większość księstw ruskich, ale ze swoimi najazdami zapuszczali się dużo dalej. Hordy tatarskie docierały również do Krakowa, a pamiątki po tych najazdach można w dawnej stolicy Polski obejrzeć i usłyszeć. I to codziennie.

Kim byli Tatarzy?

Tatarami średniowieczni kronikarze określali ludy mongolskie i tureckie, które w jeden organizm państwowy zebrał Czyngis-chan. To pod jego władzą w ciągu kilkudziesięciu lat w Azji Środkowej wyrosło potężne imperium, które parło na zachód. Na Polskę nacierały przede wszystkim hordy mongolskie. Rzucały strach na Europejczyków swoim okrucieństwem.

Kiedy Tatarzy najechali Kraków?

Pierwsza duża wyprawa tatarska na Polskę miała miejsce w 1241 roku. Pierwszy padł Sandomierz. Później Tatarzy ponieśli straty i musieli wrócić na Ruś, ale w marcu pokonali polskich rycerzy pod Chmielnikiem i natarli na Kraków. Miasto zostało zdobyte 28 marca właściwie bez walki.

Wojownicy ze wschodu złupili i spalili większość miasta poza Wawelem. Część mieszkańców schroniła się w kościele św. Andrzeja przy ul. Grodzkiej i tylko temu zawdzięczała przeżycie.

Nie minęło 20 lat i Tatarzy po raz kolejny zdobyli Kraków. Złupili miasto w lutym 1260 r. – pod ich naporem nie ustąpiło jedynie wzgórze wawelskie. Dopiero po tym najeździe Kraków został otoczony drewnianymi murami. Te zdały egzamin w 1287 r., w czasie trzeciego tatarskiego ataku. Łupieżcy ze wschodu tym razem nie wdarli się do miasta.

Chcesz odwiedzić Kraków? Najwygodniejszy nocleg to Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl!

Jakie są najsłynniejsze krakowskie pamiątki po Tatarach?

Z pierwszym tatarskim najazdem wiąże się legenda związana z krakowskim hejnałem. Do dziś urywa się on w charakterystycznym miejscu, a hejnaliści nie kończą melodii. Zgodnie z legendą, dzieje się tak na pamiątkę po hejnaliście z 1241 r. Miał zobaczyć z wieży mariackiej nadciągające wojska i grać na alarm, aż jego gardło przeszyła tatarska strzała. Historię powtarza się do dziś, choć w rzeczywistości została prawdopodobnie wymyślona tuż po pierwszej wojnie światowej.

Kolejnym śladem po Tatarach ma być Lajkonik, inaczej nazywany konikiem zwierzynieckim. Swój pochód odbywa w oktawie Bożego Ciała, maszerując z klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu na Rynek Główny. Jego postać jest stylizowana na tatarskiego jeźdźca i ma przypominać o trzecim najeździe nieprzyjaciół, który odparli krakowscy flisacy.

Gdzie w Krakowie znajdowała się wyspa Tatarów?

Z Tatarami wiążą się także dwa miejsca na terenie Krakowa. Pierwsza to Skały Panieńskie w Lasku Wolskim. Wedle legendy w tym miejscu miała się rozstąpić ziemia przed siostrami norbertankami, które uciekały przed Tatarami. One schroniły się na wieki w jej wnętrzu, a natura uformowała tam skały.

Drugim podobnym miejscem była Wyspa Tatarska. Znajdowała się na rozwidleniu dwóch odnóg Wisły w okolicy Wawelu – stare, zasypane koryto, mieści się pod ulicą Dietla. Właśnie na tej wyspie trzymano tatarskich jeńców, których wykorzystywano do prac przy zamku. Następnie urządzono im tam cmentarz. Dziś po wyspie nie ma już jednak śladu.

Ważną kartę w historii Krakowa zapisali również tutejsi święci. Dowiedz się o nich więcej z kolejnego artykułu: https://www.bwkrakow.pl/nablogu/papiez-biskupi-i-krolowa-poznaj-krakowskich-swietych