Śladami wyjątkowych historii. Obiekty z listy UNESCO w Krakowie i okolicach

28 maja 2020

Lista światowego dziedzictwa UNESCO to zbiór obiektów kulturowych i naturalnych, które mają szczególne znaczenie i wartość dla ludzkości. Takich obiektów na całym świecie jest ponad 1100, a w Polsce 16. Na liście nie mogło zabraknąć Krakowa, znajduje się na niej także kilka obiektów z okolic byłej stolicy Polski. Wyprawa śladami dziedzictwa kulturowego UNESCO to świetny pomysł na wycieczkę po tej części Małopolski.

Lista UNESCO – historia

UNESCO powstała po drugiej wojnie światowej jako wyspecjalizowana agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych. Powstanie listy światowego dziedzictwa jest wynikiem uchwalenia specjalnej konwencji, którą do dziś ratyfikowały 193 państwa. Dzięki temu od 1978 roku funkcjonuje lista obiektów, które spełniają jedno z wyszczególnionych w prawach UNESCO kryteriów.
Za dziedzictwo kulturowe mogą zostać uznane zabytki, zespoły budowli bądź miejsca zabytkowe – na przykład stanowiska archeologiczne. Za dziedzictwo naturalne UNESCO uznaje natomiast pomniki przyrody, formacje geologiczne oraz strefy, które należy otaczać szczególną ochroną.

Kraków i okolice na liście UNESCO

Wśród 12 obiektów, które jako pierwsze wpisano na listę UNESCO już w 1978 roku, znalazły się miejsca położone w Polsce. Jednym z nich był Kraków. Co UNESCO pragnie chronić pod Wawelem i w jego okolicach?

Stare Miasto w Krakowie

To najstarsza część Krakowa otoczona Plantami. Obszar wpisany na listę UNESCO obejmuje niespełna 150 hektarów. Znajduje się na nim między innymi Rynek Główny oraz okoliczne zabytki, także te zlokalizowane na Kazimierzu i Stradomiu. Wraz ze Starym Miastem na liście UNESCO znalazła się sama królewska siedziba i katedra na Wawelu. To obowiązkowe punkty na trasie każdego turysty odwiedzającego Kraków, nie tylko pochodzącego z Polski.

Kopalnie soli w Wieliczce i Bochni

Królewskie kopalnie położone w miastach w okolicy Krakowa również trafiły na listę UNESCO. Ta zlokalizowana w Wieliczce już w 1978 roku, bocheńska w 2013. Obie w średniowieczu przynosiły polskim władcom olbrzymie dochody, a dziś stanowią jedyne w swoim rodzaju zabytki. Częściej odwiedzana przez turystów jest kopalnia w Wieliczce, do której można dojechać nawet krakowską komunikacją miejską – co roku pod ziemię zjeżdża tam ponad milion ludzi, wśród nich wielu gości z zagranicy.

Obóz w Auschwitz-Birkenau

Godzina jazdy samochodem z Krakowa wystarczy, by dotrzeć do obozu zagłady położonego w Oświęcimiu. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny do dziś przypomina o strasznych wydarzeniach z czasów drugiej wojny światowej, jest pomnikiem śmierci milionów ludzi wielu narodowości, przede wszystkim żydowskiej. Na listę dziedzictwa UNESCO został wpisany w 1979 roku.

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej

Ostatnim obiektem z listy UNESCO w okolicach Krakowa jest sanktuarium i park pielgrzymkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej. Ten teren został wyróżniony przez ONZ w 1999 roku. To miejsce kultu pasyjnego i maryjnego bywa nazywane “Polską Jerozolimą”. W jego skład wchodzi zabytkowy kościół i klasztor, a także ich okolice i tak zwane dróżki, odzwierciedlające męczeńską drogę Chrystusa. W 2019 roku sanktuarium odwiedziło aż 1,8 miliona ludzi.