Z Krakowa do Wenecji. Jak pod Wawelem powstała polska poczta?
14 lipca 2023
Polska poczta codziennie realizuje prawie 5 milionów przesyłek. Każdy codziennie zamawia, wysyła lub odbiera paczki, które w kilka dni pojawiają się w domu odbiorcy. Nikt nawet nie wyobraża sobie, co by byłby, gdyby nie Poczta Polska.
Komu zawdzięczamy założenie tej instytucji? Czytaj dalej i dowiedz się, jak pod Wawelem powstała polska poczta i od czego wszystko się zaczęło. Poznaj z nami trochę historii i wyrusz w podróż w przeszłość.
Najstarsze dzieje poczty polskiej
Poczta zaczęła powoli funkcjonować za panowania Bolesława Chrobrego. Jak można się domyślać, w tamtych czasach miała inną formę niż teraz. Ten format przekazywania informacji był silnie związany z królem i królewskim dworem. Korespondencja była dostarczana przez posłańców za pomocą wozów z końmi. Opłaty za “pojazd” do przewożenia listów ponosiły miasta królewskie. Wszystko odbywało się tylko na terenie Polski.
Do przekazywania korespondencji za granicę Królestwa Polskiego wybrano kupców, którzy podróżowali w różne strony świata. Ważne jest, aby wspomnieć o czasach Kazimierza Wielkiego. To właśnie podczas jego panowania powstały także uniwersyteckie urządzenia posłańcze. Dzięki nim uniwersytety w Polsce mogły być w stałym kontakcie z innymi placówkami oświaty.
Z Krakowa do Wenecji – dalsze losy Poczty Polskiej
Wszystko zaczęło się podczas panowania Zygmunta Augusta, który chciał odzyskać majątek swojej matki, Bony Sforzy. Wywiozła go do Włoch po kilkudziesięciu latach rządzenia w Polsce. Proces ten był trudny i wymagał bardzo dobrej komunikacji. Król musiał być w stałym kontakcie z prawnikami, w takich miastach jak Rzym, Wiedeń czy Madryt.
Dlatego Zygmunt August potrzebował dobrej poczty, która zapewniłaby mu sprawny przepływ informacji. Nie chciał także doprowadzić do sytuacji, gdzie tajna korespondencja została przechwycona.
Stałe połączenie między Krakowem a Wenecją zostało oficjalnie zatwierdzone 18 października 1558. Ta data jest także uznawana za powstanie Poczty Królewskiej – która potem stała się Pocztą Polską. Trzeba nadmienić, że szlak korespondencyjny przebiegał przez Wiedeń. Transport odbywał się za pomocą koni rozstawnych.
Jak poznać bliżej historię nie tylko Poczty Polskiej, ale i całego miasta? Udaj się na wycieczkę do Krakowa, a na nocleg wybierz Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl/.
Pierwszy dyrektor i przekręt Taxisa
Pierwszym dyrektorem poczty został Włoch, Prosper Prowana. W tym czasie za pomocą wcześniej wspomnianych koni rozstawnych przewożono nie tylko listy i raporty, ale także bagaże i osoby. Wszystko opłacał król Zygmunt August – co oznacza, że i w tych czasach poczta była mocno związana z królewską instytucją.
Po jakimś czasie król powierzył kierownictwo nad tą instytucją Krzysztofowi Taxisowi, który przewodniczył prawie wszystkim połączeniom korespondencyjnym w Europie. Po przejęciu przez niego władzy w 1562 roku Poczta Królewska zmieniła się na Polską. Wszystko dlatego, że z usługi mógł korzystać już nie tylko król, ale także każdy, kto tego potrzebował.
Taxis obiecał królowi, że wszystkie przesyłki królewskie będą pozbawione opłat. Jak można się domyśleć, niestety tak nie było. Łączność listowa pomiędzy Krakowem a Wenecją była źle zorganizowana. Dlatego Zygmunt August zerwał umowę z Taxisem i na jego miejsce zatrudnił Piotra Maffona.
Ciekawostka, którą warto poznać
Mimo że Poczta funkcjonowała od 1558 roku, to dopiero 1 stycznia 1860 roku powstał pierwszy polski znaczek pocztowy. Przestawiał dwugłowego orła rosyjskiego z tłoczonym na piersi Orłem Białym – czyli ówczesny herb Królestwa Polskiego. Wprowadzenie tego małego elementu usprawniło działanie poczty.
Jak możesz zauważyć. Poczta Polska jest mocno związana z Krakowem. Jeszcze zanim oficjalnie powstała, już za panowania Bolesława Chrobrego, który swoją siedzibę miał właśnie w Krakowie, odbywał się przewóz korespondencji na terenie polski. Połączenie między grodem Kraka, a Wenecją zapoczątkowało rozszerzenie działalności, a następnie przekształcenie z Poczty Królewskiej na Polską.
