Kraków śladami Stanisława Lema

24 lipca 2019

Stanisław Lem był jednym z najwybitniejszych pisarzy science fiction w historii światowej literatury. Mimo że do śmierci uważał się za lwowianina, znaczną część życia spędził w Krakowie. Przechadzając się ulicami miasta warto odwiedzić miejsca, z którymi był szczególnie związany.

Stanisław Lem /fot. Wikimedia

Pierwsze mieszkanie Lema (ul. Śląska 3)

Stanisław Lem przyjechał do Krakowa z rodzicami w 1946 roku. Lemowie opuścili rodzinny Lwów wraz z powojenną falą kresowych repatriantów. We trójkę mieszkali wspólnie w jednym pokoju w mieszkaniu bliskich znajomych przy ulicy Śląskiej 3. To dzięki ich pomocy podówczas młody student nie zamieszkał na Ziemiach Odzyskanych tak jak większość przesiedleńców.

Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego

Lem kontynuował tu studia medyczne przerwane przez wojnę. Jednak w 1948 roku postanowił nie przystępować do absolutorium. Zawód lekarza porzucił na rzecz pracy w prasie.

Redakcja „Tygodnika Powszechnego” (ul. Wiślna 12)

Pisarz często odwiedzał to miejsce w latach 1946-1948. Tam publikował swoje pierwsze wiersze i opowiadania. To na łamach „Tygodnika Powszechnego” zadebiutował jako twórca literatury science ficton tytułami „Obcy”, „Ogród ciemności” i „Dzieje jednego odkrycia”.

Wydawnictwo Literackie (Kamienica „Pod Globusem”, ul. Długa 1)

Przez cały okres twórczy pisarz związany był z Wydawnictwem Literackim, mieszczącym się w kamienicy „Pod Globusem” przy ul. Długiej 1. Z przyczyn zawodowych często gościł w jego gmachu.

Kamienica „Pod Globusem” – siedziba Wydawnictwa Literackiego /fot. Wikimedia

Drugie mieszkanie (ul. Bonerowska 5)

Niedługo po śmierci ojca Stanisław z niedawno poślubioną żoną Barbarą zamieszkali w dwupokojowym mieszkaniu na Bonerowskiej. Para zajmowała to lokum niemal do końca lat 50.

Trzecie mieszkanie (Osiedle Kliny, ul. Narwik)

Na świeżo wybudowane osiedle Stanisław przeniósł się końcem lat 50. pod namową żony. Początkowo kolonia domków jednorodzinnych w Borku Fałęckim bardzo mu się nie podobała, jednak w latach 80. postawił nowy dom również na tej samej ulicy.

Dom Hussarskich (Przegorzały)

Było to częste miejsce wizyt pisarza w latach 40. i 50. Dom plastyków Heleny i Romana zlokalizowany jest na Przegorzałach, które w tamtych czasach były cichym i spokojnym miejscem. Z gospodarzem domu Lem napisał w 1951 roku sztukę teatralną „Jacht ‘Paradise’”.

Hotel „Forum” (ul. Konopnickiej 28)

Kiosk z gazetami w Hotelu „Forum” był miejscem codziennych wizyt Lema. Pisarz kupował tu prasę z całego świata i miał też założoną skrzynkę kontaktową. Dojeżdżał tam swoim seledynowym mercedesem 280 SE, którego kupił w Berlinie Zachodnim. Aktualnie „Forum” nie jest już czynnym hotelem. W dolnej części budynku znajdują się sklepy, restauracja, strefa wypoczynku i parkingi, a główna część pełni funkcję największego billboardu w Polsce.

Budynek dawnego hotelu „Forum” /fot. Wikimedia

Dom Literatów (ul. Krupnicza 22)

Gdy w 1951 roku ukazała się pierwsza powieść i jednocześnie bestseller Lema o nazwie „Astronauci”, pisarz otrzymał zaproszenie do Związku Literatów Polskich. Odmówić rzecz jasna nie mógł, gdyż znacznie utrudniłoby mu to życie w socrealistycznej rzeczywistości. Od tamtego czasu regularnie uczęszczał na zebrania do jego siedziby przy ul. Krupniczej 22.

Zarezerwuj nocleg w hotelu sieci Best Western Kraków i podążaj śladami literackich tradycji miasta!

Hotel „Cracovia” (al. Focha 1)

W jednym z listów do Sławomira Mrożka Lem wspomniał Hotel „Cracovia” słowami „coś przyzwoitego, w skali rzeczywiście średnio-europejskiej”. Pisarz często bywał w hotelowej cukierni, gdzie regularnie kupował ciastka. Budynek przy Alei Focha 1 obecnie nie pełni już funkcji hotelu i jest własnością Muzeum Narodowego w Krakowie.

Grób Stanisława Lema na Salwatorze /fot. Wikimedia

Cmentarz Salwatorski

4 marca 2006 roku, w 9 dni po śmierci pisarza jego prochy spoczęły na Cmentarzu Salwatorskim, po tym, jak jego rodzina nie zgodziła się na pochówek w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim. Każdego roku w rocznicę śmierci spotykają się tam fani jego twórczości.

Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema

W 2007 roku w Parku Lotników Polskich został otwarty interaktywny park edukacyjny, którego zwiedzanie pomaga przede wszystkim w zrozumieniu praw fizyki i świata przyrody. Zarówno dorośli, jak i dzieci bawią się w nim, jednocześnie pogłębiając naukową wiedzę. Miasto Kraków postanowiło uhonorować pisarza, nadając Ogrodowi Doświadczeń jego imię.

Mural „Robot Lema” na krakowskim Zabłociu /fot. Wikimedia

„Robot Lema” – mural literacki poświęcony twórczości pisarza (ul. Józefińska 24)

Podczas pobytu w hotelu Best Western Galicya warto wygospodarować czas na spacer w stronę Zabłocia i zobaczyć mural przy ulicy Józefińskiej. Malowidło „Robot Lema” projektu Filipa Kuźniarza odsłonięte w 2012 roku podczas festiwalu Conrada to ukłon w stronę Lema-wizjonera, filozofa i futurologa.

Rysunek antropomorficznej maszyny i cytat Lema na temat przyszłości niosą ze sobą uniwersalne przesłanie, które w obecnych czasach nabiera coraz bardziej realnego znaczenia. Dzieło niepokoi, ale i skłania do myślenia; przede wszystkim zaś zapowiada niezapomniane wrażenia, które czekają na czytelników podczas zapoznawania się z twórczością wybitnego artysty.